Weg van Niebert

Oudste voetpad Nederland • Coulisselandschap • Iwema Steenhuis • Coendersborg

Een wandelroute over één van de oudste wandelpaden van Nederland door het mooie coulisselandschap rondom het Groningse dorp Niebert. Bij een oud landschap en oude paden horen ook oude landhuizen. Tijdens de wandeling zien we het Iwema Steenhuis en Coendersborg. Beleef de sfeer van toen, want het lijkt alsof de tijd hier heeft stilgestaan.

Witte kerk Niebert

Een vriendin en ik beginnen onze wandeling bij het witgepleisterde hervormde kerk van Niebert. Al vrij snel verlaten we het dorp en wandelen we over smalle (gras)paden door een oud coulisselandschap. Wat is het hier mooi. Misschien vind ik dit zelfs wel mooier dan bos en heide. Dit is zo lieflijk, zo vriendelijk, zo oud, zo….

Niebert
Het kleine Groningse dorp Niebert ontstond waarschijnlijk vanuit het dorp Tolbert. Tolbert betekent ‘oude buurt’ (tol=t’ol=d’oude) en Niebert ‘nieuwe buurt’ (nie=nieuw, bert=buurt). De veengebieden rondom Niebert werden in de 16^e eeuw grootschalig afgegraven en vele veenarbeiders kwamen in het dorp wonen. Hierdoor was Niebert in de 19^e eeuw een welvarend dorp.

Nieuwe wandeloutfit nodig? Ontdek de wandelwinkel bij Decathlon >

Coulisselandschap

De wandelroute gaat veelal door halfopen landschap, waarin weiden of akkers worden begrensd door houtwallen, heggen en bomenrijen. Planten, dieren en paddenstoelen profiteren hiervan. En wij ook. Want wat is het hier genieten! Dit karakteristieke landschap wordt ook wel coulisselandschap genoemd. Helaas zien we dit eeuwenoude landschap steeds minder door ruilverkaveling en mechanisatie, waardoor het dreigt te verdwijnen. Gelukkig is het Groninger Landschap bezig met het herstellen hiervan.

Oudste voetpad van Nederland

Men beweert dat het pad tussen Marum en Niebert één van de oudste voetpaden is van Nederland. Het pad luistert naar 3 namen: Marijksepad, de Oude Weg en ’t Pad. Dit wandelpad loopt over de oude zandrug tussen Marum en Tolbert en maakte het mogelijk om van een boerderij naar de kerk te lopen. Helaas zijn de meeste paden verdwenen, maar ’t Pad bestaat gelukkig nog. Fantastisch om hier te kunnen wandelen!

Het Iwema Steenhuis

Via slingerende paden om de weilanden komen we aan bij het witgepleisterde Iwema Steenhuis. Steenhuizen zijn de voorlopers van borgen. Het Iwema Steenhuis is door de familie Iwema gebouwd rond 1400 en is het enige overgebleven steenhuis (of stins) van de ongeveer 160 steenhuizen die de provincie Groningen ooit had. Het rijksmonument is in bezit van het Groninger Landschap, maar wordt bewoond en is niet open voor publiek.

Tuin Iwema Steenhuis

In de tuin staat een eeuwenoude rode beuk, dit is de dikste beuk van de provincie Groningen. Verder zien we in de boomgaard oude appel- en perenrassen. In het voorjaar is de tuin een bloemenzee met bloeiende stinsenplanten (in het Gronings borgbloumkes), zoals de bosanemoon, kleine sneeuwroem en de bostulp. We zijn dus eigenlijk een paar maanden te vroeg.

Wat is een steenhuis?
Steenhuizen waren een toevluchtsoord voor de Groningse adel, rijke boeren en grootgrondbezitters. In de middeleeuwen werden deze steeds rijker en daardoor een doelwit. Deze woningen waren vierkante bouwwerken met muren van wel 65 cm dik. De woonruimte bevond zich op de 1^e verdieping. Wanneer er gevaar dreigde, trokken de bewoners zich door middel van een ladder terug op de verdieping van de woontoren. De ladder werd vervolgens omhoog getrokken.

Stekelbosjes

Door de hevige regen van de afgelopen dagen zijn de paden daarentegen vandaag niet ‘lieflijk’, ze zijn kletsnat. Omdat we zo vroeg in het begin van de wandeling geen natte voeten willen, proberen we bijna dwars door de struiken te lopen. Maar de doorns van een heester houden ons tegen. Gelukkig kunnen we er met onze rugzak dicht bij langs, zodat het ons lukt om ons pad te vervolgen.

Modderend lopen we verder

Naast een huis is een carport gemaakt, waardoor wij even twijfelen of we daar langs mogen, maar het pad gaat daar toch echt langs. Achter de carport is een metalen draaihek, waar we door moeten en we komen vervolgens uit op een weiland. Het is even wennen dat we over het weiland mogen wandelen. Op het eind wordt het zo modderig dat mijn vriendin over een hek klimt.

Jonkersvaart Westerkwartier

En dan het minst leuke stuk van de route, de Jonkersvaart. Hier wandelen we een stuk over het fietspad, waardoor ik geregeld achterom kijk of er een fiets aankomt. Geen fietser te zien, maar dan opeens wordt er gebeld en is er een elektrische fiets die ons voorbij scheurt. Waar is die goede oude tijd gebleven dat een fiets nog slechts 16 km per uur ging? De Jonkersvaart werd rond 1780 gegraven in opdracht van jonker Von Innhausen und Kniphausen. Dit alles om het zwarte goud, de turf, te vervoeren.

Coendersbos

We verlaten het fietspad en betreden het Coendersbos, het oorspronkelijke landgoed bij Coendersborg. Vanaf een smal paadje langs een boerensloot hebben we weer prachtige doorkijkjes. Keer op keer worden we verrast tijdens deze wandeling. Het landgoed ademt romantiek. Ik stel me voor dat hier lang geleden jonkers en jonkvrouwen liepen.

Heideveldje op landgoed Coendersborg

Op het landgoed is ook een klein heideveldje, het is er net zo zompig als de rest van het bos. Maar over de natte heidepollen lukt het ons om aan de overkant te komen. We kunnen er smakelijk om lachen.

Coendersborg

Na nog een paar modderige stukken in het bos komen we eindelijk aan bij Coendersborg. De borg is genoemd naar de Groningse raadsheer Coenders, die in 1618 de Fossemaheerd, 2 boerderijen en omliggende landerijen aankocht. Het huidige herenhuis dateert echter van 1813.

‘t Pad of Marijksepad

De route terug naar Niebert gaat nog een laatste keer over ’t Pad. Geregeld ontglipt mij een oh of wauw, want het is hier werkelijk zo mooi. Nog één keer genieten we van het Iwema huis en dan hup naar de auto.

Het gedeelte langs de Jonkervaart was net iets minder mooi, maar wat is dit een prachtige wandelroute door het oude cultuurlandschap rondom Niebert. Wat ben ik blij dat het Groninger Landschap zich hard maakt voor het behoud van het coulisselandschap.