Tijdpad: wandelen door de heerlijkheid Castricum
Duinen • Rijke geschiedenis • Kunstbunker • Uitzichten
Tijdpad Castricum is een historische rondwandeling door de duinen bij Castricum, een landschap dat de afgelopen 2500 jaar vele metamorfosen heeft ondergaan. Onderweg kom je langs een bunker waar De Nachtwacht lag opgeslagen.
De route is deels door PWN gewijzigd, maar in de wandelgids ‘Tijdpad’ zit een inlegvel met wijzigingen.
Toegangskaart Noord-Hollands Duinreservaat
Vergeet niet een toegangskaartje te kopen voor de duinen. Dat kan bij Het Huis van Hilde, maar ook bij de kaartautomaat bij de ingangen.
Anti-tankmuur Castricum
De wandelroute gaat langs een stuk Anti-tankmuur uit de Tweede Wereldoorlog. Ik moet ergens verkeerd zijn gelopen, want helaas heb ik deze gemist. In en rondom Castricum werd hard gevochten. In de duinen stonden honderden bunkers. De Anti-tankmuur maakte deel uit van de Atlantikwall, een ruim 5000 kilometer lange verdedigingslinie, die een geallieerde invasie moest voorkomen.

Oer-IJ
Niet alleen de Duitsers zagen het strategisch belang van dit gebied. 2500 Jaar geleden lag er bij Castricum een groot zeegat en stroomde hier het Oer-IJ, een vertakking van de Rijn, die bij Castricum in zee uitmondde. Tijdens de Romeinse periode, met Germaanse barbaren als de Friezen, was dit gebied al van strategisch belang.
Kijk-Uit
In het bos en bij het informatiebord Tijdpad staat een voormalig jachtopzienershuis, genaamd Kijk-Uit. Het rijksmonument is eind 19e eeuw gebouwd in chaletstijl. In de late middeleeuwen zaten de duinen vol wild, zoals herten, fazanten, konijnen en wilde zwijnen. Stropers kregen een boete van tien ponden en verloren hun rechteroog. Nu valt er niets meer te jagen.

Eikenbossen met stoven
Het 150 jaar oude bos bestaat uit brede wandelpaden met rondom kronkelige bomen en zogeheten ‘stoven’. Een stoof ontstaat als het hout niet meer gekapt wordt. De uitgestrekte eikenbossen hebben een rijke ondergroei van kruiden en kamperfoelie.

Duinen van Castricum
Na kilometers dwalen tussen de bomen, verlaat ik het bos. In het bos zag ik de zon n In de verte zie ik de duinen van Castricum. Deze ‘heuvels’ zijn veel lager dan de duinen van Schoorl. Ergens ben ik teleurgesteld, maar toch heeft het landschap ook iets.

Schelpenvisserij
Na een korte lunchpauze volg ik nog steeds de Oude Schulpenweg. Vroeger reden hier de schelpenvissers of ‘schulpers’ met hun paardenkarren van en naar zee.


De Brabantsche landbouw
Deels verscholen achter kreupelhout staat de ‘Brabantsche Landbouw’. Deze 18e -eeuwse duinboerderij ontleent haar naam aan een moderne Brabantse variant van het oude potstalsysteem, een gemengd bedrijf met melkkoeien, jongvee en schapen.

Vogelkijkhut Boetje van onze Kees
Vanuit de vogelkijkhut Boetje van onze Kees kijk ik uit over het water. Op het eiland in het meertje zit een grote kolonie aalscholvers. Wist je dat een kolonie aalscholvers zich weer verplaatst, zodra hun nestbomen door de witte vogelpoep zijn afgestorven?

Routewijziging
De witte driehoekjes gaan hier linksaf, maar met de routewijziging in het wandelgidsje kan ik toch nog naar De Kwal en het uitkijkduin. Helaas niet meer via het oorspronkelijke pad, zoals beschreven.
Uitkijkduin Castricumse Duinen
Ik klim het uitkijkduin op en geniet van de prachtige vergezichten over de duinen. Ik zie geen zee, wel de witte pluimen van de Hoogovens.

Water in het duin: De Kwal
Op deze wandelroute kom je bijzondere objecten tegen. Zo ligt iets verderop De kwal, de lokale bijnaam van een bron. Deze bruisende bron pompt water vanuit het IJsselmeer via 52 km lange leidingen de duinen in, waar het gefilterd wordt voor drinkwater.

Kunstbunker en De Nachtwacht
Na de vogelkijkhut, waar het inmiddels gezellig druk is, steek ik later weer het bos in en wandel verder over de Oude Schulpweg. De zon schijnt volop en het is drukker in het bos.
En dan ligt daar De Kunstbunker, een gat met hek in een duin. Niets bijzonders zo op het eerste gezicht. Maar deze bunker is speciaal gebouwd in 1940 om het nationaal kunstbezit te beschermen tegen ‘collateral damage’ bij een eventuele Duitse invasie. De Nachtwacht werd in opgerolde staat ondergebracht in deze kelder met muren en een dak van 1,5 meter dik gewapend beton. Dat is je toch nauwelijks voor te stellen?


Uitkijktoren Papenberg
De uitkijktoren Papenberg zie je niet zo gauw over het hoofd. De bijzondere vorm is als een golf gemaakt om het duinlandschap te symboliseren met de invloeden van water en wind.

Vanaf de uitkijktoren bekijk ik Castricum van grote hoogte. Aan de ene kant zie ik Castricum en aan de andere kant de duinen. Nog 149 treden te gaan naar het museum het Huis van Hilde en dan zit de wandeling erop.
Slag bij Castricum
In 1799 was hier de beslissende slag bij Castricum. 225 jaar geleden was hier het grootste en bloedigste militaire treffen dat ooit in Nederland plaatsvond. Bij de Papenberg is het skelet gevonden van een Russische soldaat. d.w.z. bij het geraamte lag een Russische uniformknoop. Oude Castricummers vertellen dat zij in de duinen bij de Papenberg wel eens botten opgroeven: een bijverdienste door het te verkopen voor de fabricage van beenderlijm.
Museum Het Huis van Hilde
Ik breng nog een bezoek aan het Huis van Hilde en dat kan ik iedereen aanbevelen. Het museum is niet groot, maar zeer prettig opgezet met veel interessante en archeologische informatie. De schitterende wassen beelden maken het verhaal af.

Wandelgids Tijdpad: ontdekkingstocht door het duin en zijn geschiedenis
De GPX en het informatiebord wijkt af met de aangepaste wandelroute, maar bij de wandelgids Tijdpad zit een routewijziging, waardoor de route prima te wandelen is en je toch langs alle ‘dingen’ komt. De gids geeft veel nuttige en interessante informatie. Het is voor €3,95 te koop bij Boekhandel Laan, Huis van Hilde, Hof van Kijk Uit, Bezoekerscentrum De Hoep en Werkgroep Oud-Castricum. U kunt ook gebruik maken van ons overzicht met beschrijvingen van alle 33 kijkpunten.
Het Tijdpad Castricum is een afwisselende en educatieve wandelroute. Als je alleen de witte pijlen volgt, mis je het uitkijkduin en De Kwal en vele nuttige informatie.

Alle foto’s
Wandelgids
Deze wandelroute komt uit de wandelgids ‘Tijdpad: ontdekkingstocht door het duin en zijn geschiedenis’ van Werkgroep Oud-Castricum.
Lees meer >
Horeca
Hof van Kijk-Uit
Oude Schulpweg 4
1901NV Castricum
Museum Huis van Hilde
Begaanbaarheid paden
De route gaat hoofdzakelijk over onverharde paden, die nat en/of modderig kunnen zijn. In het bos kunnen er boomwortels op de paden zitten.
Bankjes onderweg
Er zijn voldoende bankjes op deze wandelroute. Zie verder de Alle Bankjes App.
Accommodatie in de omgeving
– Hotels en B&B’s bij Booking.com
– Campings bij Campholidays
– Natuurhuisje

10 km rondwandeling | |
Station Castricum | |
Kan nat/modderig zijn | |
Ja | |
Aangelijnd toegestaan | |
Werkgroep Oud-Castricum | |
Download kaart (PDF) > | |
Download route (GPX) > | |
![]() |